Fobos. W obronie strachu

Piotr Dobkowski

Abstrakt pl/en

W artykule podjęta zostaje problematyka strachu jako zjawiska kulturowego. Wiodąca myśl daje się podsumować jako zagadnienie tłumienia strachu. Próba przedstawienia tej idei w szerszej perspektywie uwzględnia mitologiczne doświadczenie boga strachu – Fobosa. Po określeniu podstaw bezpośredniego przeżywania strachu, podjęta zostaje próba jego przeanalizowania jako zjawiska ustrukturyzowanego, poprzez interpretację interrelacji fobicznych w filmie "Obcy: ósmy pasażer Nostromo" w reżyserii Ridleya Scotta. Model strachu wypracowany w ramach tejże interpretacji zostaje określony mianem trójkąta fobicznego. Jest on następnie wykorzystany jako punkt odniesienia przy odczytaniu "Dialetyki Oświecenia" Adorno i Horkheimera, w celu przedstawienia sposobu formowania się strachu w społeczeństwie nowoczesnym. Artykuł zamykają uwagi o pozasensorycznych źródłach strachu przed nieskończonością, szczególnego przypadku strachu, który wiąże w sobie dwa jego główne rodzaje opisane w tekście.

Phobos. In defence of fear

The paper undertakes problematics of fear as a cultural phenomenon. Its main point can be summarised as engaging with the issue of supression of fear. In an attempt to present this idea in broad perspective I refer to mythological experience of the god of fear – Phobos. After establishing the basis of direct experiencing of fear, I subsequently aim at analysing fear as a structured phenomenon, by interpreting fobic interrelations in the movie „Alien” directed by Ridley Scott. Afterwards I present a model of fear achieved by this interpretation that I refer to as the fobic triangle. This figure is then used as a reference point in the reading of „Dialectic of Enlightenment” by Adorno and Horkheimer, in order to display the formation of fear in modern society. The paper closes with remarks on extrasensual origins of the fear of infinity, as a phenomenon that ties two main sources of fear, as described within the text.